6 Mayıs 2020 Hıdrellez: Hızır ve İlyas

Ali Kazankaya-Araştırmacı-Yazar

Miladi takvimle 6 Mayıs günü Hıdırellez’dir. Yaz mevsiminin başlangıcı sayılır. Rumî takvime göre senede nisan ayının 23 üçüncü gününe denk gelir. Rumi takvimde yıl Hızır ve Kasım( yaz ve kış) günleri diye ikiye ayrılır. Mayıs ayının 6 ‘sındı Hızır ile yaz başlar,186 gün sürer. Kasım ayının 8’ine kadar devam eder ve bundan sonra kış başlar.179 gün sürer. Şubat ayının 29 çektiği yıllarda 180 gün olur. Hıdırellez denmesinin sebebi; çeşitli dini kaynaklarda Mûsâ Peygamber’in ümmetinden bir velî veya peygamber olduğu bildirilen ve Kur’an-ı Kerim’de “Kullarımızdan bir kul.” diye anılan Hızır’ın (Hıdır)kurak sır yerde oturması ile o yerin yeşerip dalgalanmaya başladığı, hadis-i şerifte bildirilmiştir. Bu sebeple yaz başlangıcında ortalığın yeşermeye başladığı güne yeşil mâniasına gelen hıdır günü, yine bu günde Hıdır ile İlyas’ın buluştukları rivayeti ile Hıdırellez denmiştir. Hıdırellez ya da Hıdrellez Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biri. Bu akşam yani 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece Hıdırellez kutlamaları başlar. Hıdırellez’le baharın gelişi doğanın uyanıp canlanması kutlanır. Hıdırellez’de yapılan ritüeller ise bu günün ayrı bir rengidir. Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak kutlanmaktadır. Hıdırellez’in kökeni nedir? Hıdır ve Hıdırellez’in kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellez’in Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu bazıları ise; İslâmiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Hıdırellez ile Anadolu’da farklı inanışlar vardır. Kimi inanışa göre, Hızır ve İlyas, her yıl 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece bir gül ağacının dibinde veya bir su kenarında buluşur. Hızır ve İlyas bolluk bereket dağıtıp insanların dileklerini yerine getirir. Hıdırellez günü evler temizlenir, yeni kıyafetler giyilir, Bütün bu hazırlıklar Hızır’a rastlamak içindir.