Müftü Ömer Efendi ve kütüphanesi

1883 yılında Hac vazifesi sırasında vefat eden Seydişehir Müftüsü Ömer Efendi’nin kütüphanesinde çeşitli alanlarda 56 kitap mevcuttu. Konuyla ilgili olarak Tarihçi Ercan Arslan önemli açıklamalarda bulundu: “Seydişehir Müftüsü Ömer Efendi 1838 ‘de Akseki’nin Yukarı Bucak (Hüsamettin) köyünde doğmuştur. Babasının adı Ahmet Efendi, annesi Emine Hanım, Dedesi Veliyüddin Ağa’dır. Gök Müftü diye anılan Ömer Efendi 1875 yılında Seydişehir Müftüsü olarak görev yapmaktaydı. Akçalarlı Hüseyin Ağa’nın kızı Nesibe Hanım ile evlenmiştir. Bu evliliklerinden tek çocuğu Nuh Naci (Kaplan, 1882-1947) Efendi dünyaya gelmiştir. Seydişehir’de Sofuhane Mahallesi’nde ikamet etmekte iken Hac vazifesini ifa etmek için Hicaz’a gitmiş ve orada 1883’te vefat etmiştir. 231 Nolu Seydişehir Kadı Sicilindeki (s.321-325) Hacı Ömer Efendi’nin tereke kaydından öğrendiğimize göre kütüphanesindeki kitaplar ve bu kitapların o günkü değerleri şu şekilde idi: “Kelâm-ı Kadîm (Kuran-ı Kerim, Matbu 25 kuruş),  Kamus (3 cilt -adet  150 kuruş), Reddü’l Muhtar (İbn-i Abidin, 3 cilt, adet 60 kuruş),  Dürer (Molla Hüsrev,Yazma cilt 1 adet,40 kuruş ) ,Beydavî (Usulden,15 kuruş),  Kafiye Şerhi (30 kuruş), Mecmau'l-Enhur Fi Şerhi Mülteka'l-Ebhur (Dâmat Abdurrahman Efendi,50 kuruş), Fetavâ-yı Ali Efendi (50 kuruş), Berika-i Muhammediye( Ebu Said El Hadimi, 45 kuruş), Tarîkat üzerine Risâle  (5 kuruş), Bidâyet ( 4 cilt adet 15 kuruş),  İsagoci ( Esirüddin Ebheri, 15 kuruş), Reşeḥât-ı Aynü’l Hayât (Fahreddin Ali Safî, 50 kuruş), Akâid Şerh-i Asım (25 kuruş), Hadis-i Erbain (15 kuruş), Ed Delâʾil (Abdülkadir  Geylani ,6 cilt adet 25 kuruş)  Reşhatü’n Nasîh mine’l Hadîsi’s Sahîh ( Debbâğzâde  Mehmed Efendi, Haki cilt 1 adet 30 kuruş), Mülteka (İbrâhim b. Muhammed el-Halebî, 1 cilt 25 kuruş), Mürşid-i Sabıka (1 cilt 15 kuruş ),  Dürer (Yazma 1 cilt 40 kuruş) Gaybetül Beyan (1cilt 15 kuruş) ,Şerh-i Cezerî (1 cilt  20 kuruş), Kafiye-i Muribi (1 adet 15 kuruş) , Abdulvehhâb Şerhi (1 adet 15 kuruş), Birgivî  (25 kuruş), Küre Risâlesi (15 kuruş),Sarf Cümlesi (5 kuruş ), Taallukât (5 kuruş)  Ferâiz Tercemesi (25 kuruş), Tasdîkât Üzerine (25 kuruş), Molla Cami (Yazma 1 adet 15 kuruş), Kafiye  Muribi  (10 kuruş), Nahiv Cümlesi (10 kuruş) ,Silkevî Ale’t Tasdîkât (15 kuruş), Sarf cümlesi (5 kuruş),  Divân-ı İzzet (10 kuruş) Attâr (Bez cilt,10 kuruş), Bektaş (15 kuruş), Câmi (20 kuruş) Ferâiz-i Cedîdesi (15 kuruş) Mecelle (5 kuruş), Risâle-i Antaliye (5 kuruş), Manzum Evrak-ı Perişan (25 kuruş), Züvvar (Teshîlü’l Makāsıd li Züvvâri’l Mesâcid, 5 kuruş)” Tarihçi Arslan devam ederek “İncelediğimiz Tereke (miras) kaydında Gök Müftü Ömer Efendi’nin kütüphanesinde 56 tane kitap olduğu anlaşılmaktadır. Bu kitapların üç tanesi el yazması, kalanları ise matbu idi. Tür olarak; Arapça Sözlük, Hanefi Fıkhı, Tefsir, Hadis, Arapça Dilbilgisi, Fetva, Tasavvuf, Ahlak, Akaid, Miras Hukuku, Divan, Maturidi Akaidi, Mantık, Kanunname türünde eserlerdir. Kitapların 60’ı Dilbisi, Gramer kitapları iken, 40’ı Tasavvuf, Ahlak türünde kitaplardan oluşmaktadır diyebiliriz. 19.yüzyılın son çeyreğinde mütevazı bir Orta Anadolu kenti olan Seydişehir’de müftülük yapan Ömer Efendi’nin o günün şartları dikkate alındığında zengin bir kütüphanesi olduğunu söyleyebiliriz. Şüphesiz Seydişehir kent merkezindeki iki kütüphane ve mevcut medreselerin ders kitapları da düşünüldüğünde istifade edebileceği zengin bir kitap muhitinin olduğunu da belirtmemiz gerekir. Müftü Ömer Efendi’nin kitaplarından 1 adet el yazması Kuran-ı Kerim ile 1 adet el yazması dua kitabı günümüzde, oğlu Nuh Naci Efendi’nin torunlarından Nur Dünya Kaplan ‘ın (D.1963) arşivinde bulunmaktadır. Aynı dönemde Seydişehir kent merkezinde 6 İptidai Mektebi, 1 Rüştiye Mektebi, 7 Medrese bulunuyordu. Bu manada kentte canlı bir eğitim ortamının ve münevver bir zümrenin varlığından söz edebiliriz. Cumhuriyet Türkiye’si Seydişehir’inin aydın insanının beslendiği kültür havzasını, Osmanlı’nın en uzun yüzyılındaki bu münevver kadrolar oluşturmaktaydı ” dedi.