Lavanta yetiştiricisi Kadir Şen ile röportaj

Yayın yönetmeni Enver Haykır, Editör Ayşegül Çağıl Seydişehir’de ki lavanta bitki yetiştiricisi Kadir Şen ile yaptığı röportaj.

(GÖRÜNTÜLÜ HABER) Okuyucularımız sizi tanıyabilir mi? 1962 yılında Seydişehir’de doğdum. Teknik Endüstri Meslek Lisesini bitirdim. TEİAŞ’tan emekli oldum. Evli ve 2 çocuk babasıyım. Lavanta nereden aklınıza geldi ekmek? Yaptığımız arıcılık ve daha iyi bal üretimi almak için bu türlü bitkilerin ekimine doğru bizi yönlendirdi. Diğer yandan memleketimize vefa olarak lavanta üretimini yaygınlaştırıp alternatif tarım ürünü çeşidini artırmak istedik.  Hassasiyetim bu konuda bir şeyler yapmaya itekledi. Tanıdık dostların da katkılarıyla Lavanta Yetiştiriciliği ile tanıştım. Lavanta tarlanızdan ilk beklentiniz nelerdi? Lavanta yetişmesi için çok suya ve verimli topraklara ihtiyaç duymuyor. Bu durum Lavantayı ön plana çıkardı. Daha az zahmetle yetişen ve ekonomik olarak hem yetiştiricisine hem de yan ürünleriyle işleyicilerine katma değer katacak olan Lavanta yetiştiriciliğini aynı zamanda bir Sosyal Sorumluluk Projesi olarak gördüm. Ayrıca lavanta tarlası bulunduğu bölgede bir cazibe merkezi olmaya başladı. Fotoğraf severleri kendine çeker hale geldi. Düğünlerin gelinlik doğal foto stüdyosu oldu. Bu yönüyle de iç turizmde uğrak yerleri haline geldi. Günlük 40-50 otomobil insanımız burayı ziyarete geliyor.  Saydığımız bilgiler ışığında Lavanta yetiştiriciliğinden orta ve uzun vadede beklentim bölge insanının refah düzeyini olumlu yönde etkilemesi, bölge turizmini canlandırmasıdır. Lavanta ekmeye karar verince ne gibi zorluklarla karşılaştınız? Karşılaştığımız en büyük zorluk; Lavanta yetiştiriciliğini, ekonomik getirilerini anlatmak ve işi yaygınlaştırma çabalarımızın çok karşılık bulmamasıydı. Lakin zamanla mahsul almaya başladıkça, gelen ziyaretçi sayısı arttıkça durum tersine dönmeye başlayacak diye ümit ediyorum. Lavanta ekmeden önce araştırma yaptınız mı? Başlamadan önce Lavanta yetiştiriciliği konusunda gerekli fizibiliteleri yapıp örneklerini yerlerinde inceledik ve gördük ki; bu işle uğraşanlar emeğinin karşılığını çok güzel alıyor. Bir kere satış sıkıntısı çekilmiyor, müşteri hazır. Ayrıca bölgedeki eko turizm (fotoğrafçılık), tarım, arıcılık ve lavantadan elde edilen yan ürünlerle ticari çeşitlilik artıyor, gelişiyor. Lavanta çiçekleri hangi alanda kendine pazar buluyor? Lavanta; kozmetik ve kimya alanında, ilaç sanayisinde, bal ve gıda sanayiinde, turizm gibi birçok sektörün içinde yer alabiliyor. Lavanta tarlasıyla Seydişehir’de öncülük yaptığınızı görüyoruz, bu konuda ekim yapmak isteyenlere önerirsiniz nedir? Bulunduğu yerlerde kıraç atıl durumda arazisi olan girişimci ruhlu kardeşlerimize lavantayı denemelerini tavsiye ederim. Özellikle birden fazla arazisi olan varsa; en değersiz, verimsiz olarak gördüğü alanları lavanta ile değerlendirmelerini öneriyim. Zahmetlerinin karşılığını çok yorulmadan kat be kat alacaklar. Ayrıca katma değer sağlayan bir ürünü üretmenin, genel anlamda üreticiliğin memleketimiz ve ülkemizin en çok ihtiyacı olan şey olduğunu dile getirmek isterim. Lavanta çiçeklerinin ekim biçim ve pazarlama noktasında zorlukları nelerdir? Genel anlamda bir zorluğu yok. Yabani hayvan yanaşmıyor. Gübre, ilaç ve çok su istemiyor. Tek istediği; belli bir süre arasında dibinde yetişen yabani otların temizlenmesi. Sonraki süreçte buna da gerek yok. Dikimini fide halinde iken yapıyoruz. Fide desteği veriliyor. Satış konusu pazarı çok iyi talep gayet fazla (Yaş ve kuru çiçeği, yağı, sabunu, kolonyası vs..) Genç nüfusu Seydişehir’e çekmek için daha neler yapılabilir? Tarım tek başına bir yere kadar yetebilir. Fakat çiftçinin ürettiğini işleyecek ve mevcut sisteme entegre edecek tesislerimizin sayısı artarsa, Turistik bir bakış açısı kazandırıp diğer sektörlerle uyumlu ve birlikte hareket edebilirsek gençlerimizi göçten kurtarabiliriz. Hatta gidenleri de geri döndürebiliriz diye düşünüyorum. Mesleğinizin dışında bir sektör, lavantalar size ruhsal olarak ne kazandırdı? İlk verimini aldığınızda ne hissettiniz? Hataya mahal vermeden çalışmak çoğu zaman gerilimli ve yorucu olabiliyor. Ama gün boyunca gelişen ve büyüyen stresi, gerilimi, oluşan negatif enerjiyi, yorgunluğu lavanta tarlasına geldiğimizde bir anda atıyorum. Havadaki lavanta kokusunu içinize çektiğinizde, O muhteşem mor güzelliklere gözleriniz değdiğinde bütün olumsuzlukları unutuveriyorsunuz. 8 yıl önceki İlk lavanta hasadındaki duygularımı ifade etmekte çok zorlanıyorum. Eşsiz ve tarifi olmayan bir duygu bu; yani üretmek, yapabilmek, başarmak insanı hem çok motive ediyor hem de geleceğe daha pozitif duygularla bakmamı sağlıyor. Bölge halkı lavantayı tarlaya ekip gördüğünde nasıl bir tepki verdi? Hasat aldıktan sonra ki, tepkileri nasıl oldu? Halkımız yeniliklere çok açık. Genel anlamda gayet olumlu tepkiler ve destekler aldık. Hem kurumlarımız hem de halkımız sağ olsunlar bizi hiç yalnız bırakmadılar, hasatlarımıza katıldılar. Bahçemizi ziyaret ettiler, misafirler getirdiler. Özel fotoğraf turları oldu. Kısacası bizi çok mutlu ettiler.  Tarım ve bal üretiminde projeleriniz neler olacak? Eğer lavanta üretimini yaygınlaştırıp arttırabilirsek, elde ettiğimiz ürünü işlemek ve yan ürünler elde edebileceğimiz tesisler kurup istihdama katkımız olsun istiyoruz. Lavanta öyle bir ürün ki; ürettiğiniz ham madde ile birçok yan ürün elde edebilir ve pazarlayabiliriz (Şampuan, sabun, duş jeli, kolonya, deterjan, çay ,bal, reçel, kozmetik ürünleri vb..). Ayrıca alternatif diğer endüstriyel bitkileri de araştırıyoruz. Tıbbi aromatik bitkiler üzerinde duruyorum. Lavantanın yanı sıra kekik, ada çayı, melisa, mentolü nane gibi üretimlerine bakacağım hangisi daha verimli ve ekonomik katkı sağlar ona göre tarımsal faaliyetlerimi geliştireceğim.  Ne kadar alanda lavanta ekimi yapıyorsunuz? 8 yıl önce 5 dekar alanda ekim yaptım. Bu yıl 3 dekar arazi daha alarak 8 dekara araziye çıkardım. 18 bin kök lavantam var bunu da artıracağım. En iyi verim alma zamanı ise 15 yıldan sonraki hasatlarda diyebilirim. Kadir Bey bize zaman ayırdığınız ve Seydişehir halkına örnek olduğunuz için çok teşekkür ederim. Asıl ben, göstermiş olduğunuz alaka ve hassasiyetten dolayı teşekkür ederim. Temennimiz, basında ve sosyal platformlarda, farkındalık oluşturmaya çalıştığımız mesajımızın ve sosyal projelerimizin daha çok yer alması. Bu sayede gençlerimize ve girişimcilerimize örnek olmak bir nevi ışık tutmak istiyorum.