İnsan nasıl büyür? İnsan varlığı büyümeyi çok çeşitlilik içeren şekiller içinde nitelendirmiştir. Kimisine göre elde ettikleriyle anne ve baba olarak aile olmakla aile kurmak gibi nitelik oluşturarak kimisine ise yaşadığı olaylar ve hadiseler karşısında çok yüksek sabır rızası göstererek bazı insanlar da edindikleri mal varlığına göre büyüme diyerek bu hep böyle adlandırılırmıştır. İnsanlar çoğu zaman rol model seçerek aldıkları insanlardan o rolleri model olup oynarlarken de büyüdüklerini sanırlar. Hani vardı ya o insan beni idolüm idealim bende onun gibi olacağım diyenler vardır. Peki, gerçek büyümek nedir? İnsan varlığı kendi gerçekliğini oluşturmaya başladığı süreçlerde ki sürede dönemin içinde bedensel her türlü olguyla olgusal birlikte herbir evrenin o dönemde olgusunun olgusal taşınmasıyla insan büyür. Büyümeyi sağlayan olgusal olgudur. Dönemdeki evrimsel evrim evresi süreçleri farkındalık geliştirilerek farkında farkındalık alanıyla bakıldığı zaman çok kolay gözlemlere ulaşılabilir. Büyümeyi sağlayan olgusal olguya eşlik eden üst benlik bilinç bedensel bütünlükte tüm beden ile bütünsellik sağlayarak Allah'ın ilahi rab ve rahman katından rahîm katına indirgenen ilahi kutsal bir aracı ve yardımcı sistemdir. İnsan varlığında ki büyümeyi böyle tanımlayarak tanıyabiliriz. Kimler büyür.? Evrim takviminde takibini farkındalık katarak farkındalığını herbir döneminde fark edenler farkı yaratanlar evrimsel evrim süreci dönemindeki başlangıç bitiş noktasını çok iyi dengede düzenli takip edenler burayı çok iyi net gözlem yapabilenler büyür. Sadece dönemin başlangıcı ve bitişi noktasını bilmek bile gerekli büyümeye yeterlidir. Birde en önemli unsur şudur ki o tarihlere denk gelen yaşamlarda yaşanmışlıklar yaşamsal hayati durumların akılda hatırda gerekirse not alınarak kalıcı tutulmasıdır. Mesela o evrimsel evrim dönem sürecine denk gelen tarihi büyük ilginç olaylar olabilir. Bu gözlemlerin dikkatli yapılması hızlı ve çabuk büyümeyi tetikleyen faktörlerdir. Bazen insanlar bunları fark etseler de etmeseler de hızlı ve çabuk büyüyen olurlar. Normaldir. Bazı durumlarda da anormaldir. Dengeyi kurarak koruyup takibin sağlanması muhakkak ki gereklidir. Sağlıklı yaşam takipleri sağlıklı büyümedir.