Tarihçi yorum yapmaz ama tarihçi olarak tarihsel diyalektik üzerinden bir yorum yapayım. Paşa hazretleri 38 değil de 68'de vefat etseydi neler olmazdı. -Bugün dünyada büyük bir emperyalist güç kesin olurduk. -laiklik-dincilik gibi 3. Dünya polemikleri olmazdı. -Misak-ı Milliye Makedonya-Selanik’ten başlar, Musul Kerkük’te biter ama devlet iklimi Fas’tan Moğol coğrafyasına ulaşıldı.  -GSMH 70-80 BİN dolar bandında olurdu. -21. Yy medeniyet okulları ve bilgeleri bu topraklardan çıkardı. -çok keskin sınıfsal katmanlar olmazdı. -Birleşmiş milletler cemiyetin 6. Daimî üyesi kesin Türkiye olurdu. -Ege adaları, Kıbrıs 2. Dünya Savaşından sonra Türkiye’ye geçerdi. -Bugün sağcı pan-arap İslam sevicilerinin çizgisi eşari itikadı olan sunnilik değil 1200 yıllarındaki Ahmet Yesevi çizgisi olan maturidilik ekseninde bektasi, mevlevi, kalenderi, Melami çizgisinde insan merkezli bir din anlayışı olurdu. -Altı ok sanırım dünyada ideolojik bir mücadele doktrini olurdu.