Su değirmenlerinin dili olsaydı!

Değirmen konuşuldu mu? İlk aklıma gelen su değirmenleri olurdu.

Benim çocukluğumda Seydişehir ve bazı köylerde suyun bolluğundan değirmenler vardı. Her mahalle ve köyde değirmenden söz edilirdi. Birçoğunun da değirmenin ismini sahibinden alırdı. Değirmenler ile ilgili o kadar çok anılarım vardır ki, anlatması çok uzun zaman alır. Yaşadığım yerde büyüklerin konuştuğu ve bizlerin masal gibi dinlediği konuşmalarda hep olumsuz yaşananlar anlatılırdı. Bu da çocuk belleğimizde silinmeyen izler bırakırdı. Değirmen un demekti, değirmenci ise üstü başı ak-pak hatta kirpiklerine kadar una bulanmış kişiydi. Değirmencinin yaşam alanı, yattığı, yediği-içtiği yer o değirmenin içi olurdu. Değirmenin bir köşesinde ocaklık denen bölüm olur, orada yatak, yiyecek içecekler bulunurdu. Değirmencinin ocağı her zaman yanar hiç yoksa küller arasında közler olurdu. Değirmenci o küller içine bir de ekmek gömerdi. Ona kömbe derdik. Piştiğinde bu kalın-tombul ekmek üzerine tereyağ, peynir konarak ve yağ dışarıya gitmesin diye de el ile oyuklar açılarak yenirdi. Değirmencinin burada yaşaması boşuna değildi. Değirmen devamlı gözetlenmeliydi. Çünkü çarktan geçen su ve değirmen taşlarının rutin sesindeki küçük değişiklik bir sorun veya sıkıntının olduğuna delaletti. Bu durumlarda değirmencinin dikkatini toplayıp olaya müdahil olması gerekirdi. Su azalmış, ayar kaçmış yahut haznedeki zahire bitmiş olabilirdi. Bu anıların geçtiği yerlerden birisi de Yenice köydeki Müftüoğlu değirmeniydi.  Yakın zamana kadar ayakta idi. Çocukluğumda gittiğim bu değirmene 2005 yılında gazeteci olarak gittim. Kupkuru canlılığın olmadığı demir yığınıyla karşılaştım. Onca yazıp çizip söylememe rağmen bakımsızlıktan, yetkililerin ilgisizliği ve duyarsızlığından demir yığınları da çürüdü gitti. Duvarlarda yıkılma aşamasına gelmiş. Kültür değeri o ayrıcalıklı mekân sadece anılarımız da kaldı. Keşke dursaydı, keşke onu anımsayanlar tekrar görseydi, düzenlenip bir çay bahçesi ve kültür varlığı simgesi olarak kalsaydı. Bugün o taraftaki köylerin öğrencileri gençleri de görüp anlayıp kültürümüze dair bilgi sahibi olabilseydi. Keşke …